Multatuli – Woutertje Pieterse deel 1 en 2

opnieuw verzameld uit de ‘Ideen’ door Dr. J. van den Bergh van Eysinga-Elias

Elsevier, Amsterdam, 1edruk, 1921, gebonden, 236 + 311 pag.

In de eerste jaren na 1860 heeft Multatuli zijn lezende en denkende landgenooten in heftige beroering gebracht: door de ‘Max Havelaar’, door zijn geschrift ‘Over vrijen-arbeid in Nederlandsch-Indië’ en door zijne ‘Minnebrieven’ wekte hij geestdrift eenerzijds, sterke afkeuring andererzijds door zijne excentrieke persoonlijkheid.

Voo den groeienden kring zijner aanhangers begon hij in 1862 zijne ‘Ideen’ uit te geven. Deze verschenen op ongezette tijden per vel druks in een lossen omslag, dien Multatuli als correspondentieblad met zijne lezers en lezeressen gebruikte. Zoodoende kreeg hij voeling met zijnen lezerskring. De strijd om recht te verkrijgen voor den Javaan werd verruimd tot een “strijd tegen Droogstoppelarij in alle beteekenissen”: “Ik trek te velde tegen al wat op zedelijk, maatschappelijk en staatkundig gebied klein, gemeen, bekrompen of benauwd is”, verklaart Multatuli in Idee 403.

En dit deed hij –schrijvende naar den indruk van het oogenblik- in kernachtige spreuken en prikkelende paradoxen, in parabelen en betoogen, soms zangerig en dichterlijk van taal, dan weer vlijmend scherp van toon.

Multatuli leefde voor en in zijn geestelijken strijd. Hij was vol moed en vervuld van hoop, toen zijne Ideen bij velen insloegen. Maar nieuwe denkbeelden dringen tot de groote hoop, ook tot die der intellectueelen uiterst langzaam door: ondanks een groeienden kring van geestverwanten lieten werkelijke hervormingen op zich wachten. En dit maakt geestelijken strijd zoo ontmoedigend. Deze ontmoediging heeft Multatuli ruimschoots gekend en het heeft hem vaak bitter gestemd, ja het vervulde hem met walging. En dan barst hij uit in een wanhoopskreet: “Wat poëzie, myn God, opdat ik niet verga van walging over zooveel walglyks òm my.” (Ideen 360-361) En dan zegt Fancy hem tot troost een sprookje voor, een sprookje geboren uit heimwee naar de heerschappij van ’t goede, schoone en ware.

Een zeer eigenaardig sprookje is de ‘geschiedenis van Woutertje Pieterse’: geen zweverig sprookje, dat buiten het alledaagsche leven omgaat, maar het wonderverhaal van een ontwakende dichterziel temidden der meest stuitende alledaagschheid en van zijn streven naar goedheid, waarheid en schoonheid in een wereld, waar platheid, zelfzucht en eigengerechtigheid hoogtij vieren. Het is de strijd van Multatuli’s eigen kinderjaren, dien hij eerst onbewust, later bewust gestreden heeft.

Toch moet de Woutergeschiedenis niet opgevat worden als Multatuli’s autobiographie. In dieperen zin is dit wel het geval: het leed, de droomen, de innerlijke strijd en ontwikkeling zijner kinderjaren zijn er in geteekend. Maar niet zijn ouderlijk huis, niet zyn moeder vooral. Alleen de schepping van Stoffel staat eenigszins in verband met herinneringen aan een niet zeer beminden broeder en Leentje is historisch. Episoden als het romanlezen, de pepermenthandel met de Hallemannetjes, de kantoorcarrière bij de firma Kopperlith en het twijfelachtig genot van de uitnoodigingen op hun “buiten”, Femke en Pastoor jansen (voor wien een braaf dorpsdominee tot model diende), -dat alles is min of meer historisch.

De groei van een kinderziel in een gezin en een maatschappij, die door conventie verwrongen zijn en die door de kracht van dien zuiveren, innerlijken groei bestemd is om eenmaal de knellende vormen te verbreken, maar voorloopig moeite heeft zich te schikken in de grootemenschenwereld, die hij niet verstaat: dat is de Woutergeschiedenis.

Rug verbleekt, pagina’s vergeeld, verder in goede staat.

Verzendkosten à 6 x postzegel  “Nederland1”zijn voor de koper. 

Voor verzending buiten Nederland gelden andere tarieven.

Op deze advertentie kan niet geboden worden. 

Contact uitsluitend per mail

Website tipBoeken aanbiedingen op Bol.com